Zanim podejmiesz decyzję o samodzielnym wypraniu tapicerki w swoim samochodzie, zapoznaj się z naszym poradnikiem. Wydawać by się mogło, że pranie ekstrakcyjne to proces żmudny i skomplikowany, jednak, postępując według opisanego poniżej schematu, można przez ten etap przebrnąć szybko i bezproblemowo (w większości przypadków). Zanim zaczniemy jakiekolwiek prace, należy oczywiście skompletować zestaw produktów i narzędzi, niezbędnych do procesu „prania”. Najważniejszym narzędziem, które będzie nam potrzebne, jest odkurzacz ekstrakcyjny, potocznie zwany „piorącym”. Dla osób zajmujących się zawodowo kosmetyką samochodową wybór odpowiedniego urządzenia to kluczowa sprawa, mająca wpływ zarówno na efekt końcowy jak i czas wykonanej pracy. Oprócz tego będziemy potrzebowali: – odkurzacz na sucho + końcówki pomocnicze; – opryskiwacz ciśnieniowy z pompką – do oprysku wstępnego za pomocą presprayu (najlepiej o pojemności 1 litra); – miękka szczotka z włosia naturalnego – do wcierania presprayu i czesania włosia obić i wykładzin; – termometr – do zmierzenia temperatury roztworu (przydatny, ale nie wymagany); – ścierki mikrofibrowe; – chemia do prania (prespraye, odplamiacze, środek do płukania itp.); – dostęp do ciepłej wody. Cały zakres prac zaczynamy od dokładnego odkurzenia wnętrza pojazdu. Jest to proces bardzo ważny, ponieważ 80 % wszystkich zanieczyszczeń, które są w tapicerce, to związki nierozpuszczalne w wodzie – drobinki kurzu, piasek itp. Pamiętajmy o takich miejscach jak wykładzina pod fotelami przednimi, przestrzeń między fotelami a tunelem środkowym, powierzchnia pod tylną kanapą (jeśli jest odchylana), a szczególną uwagę zwróćmy na miejsce kierowcy, gdzie z reguły jest najwięcej piachu, błota i innych zanieczyszczeń. Warto też odkurzyć podsufitkę za pomocą końcówki z miękkim włosiem, gdyż spora cześć zabrudzeń tego elementu schodzi podczas samego odkurzania. W autach ze słabej jakości tapicerką przydatna jest szczotka do wyczesania piasku z wykładziny podłogowej. Poprzez szczotkowanie podnosimy wtedy ubite włosie i odkurzamy wbity w materiał piasek. Co jakiś czas uderzamy mocno wnętrzem dłoni w podłogę i obserwujemy, czy podskakują ziarenka piasku – jeśli tak, to czynność należy powtórzyć do skutku. Oczywistym jest fakt, że im mocniejszy posiadamy odkurzacz, tym szybciej będziemy mieli ten proces za sobą. Parametry, które należy porównywać w momencie zakupu i szukania odpowiedniego sprzętu, to, oprócz mocy, wydatek powietrza i podciśnienie. Przydatne akcesoria, które warto mieć, to końcówki szczelinowe o różnej długości, końcówka z miękkim włosiem do podsufitki, kratek nawiewu i elementów kokpitu oraz turboszczotka do odkurzania płaskich powierzchni i szczotka do wyczesywania wykładziny (twarda, syntetyczna). Często zadawane jest mi pytanie: „po co to tak dokładnie odkurzać, ekstraktor i tak wszytko wciągnie!” – i w pewnym sensie zadający pytanie mają rację, ale nie do końca. Oczywiście, odkurzacz piorący radzi sobie z piaskiem i wciąga go czasami naprawdę dużo, co widać po pojemniku na brudną wodę, ale czy jest to sytuacja korzystna? Według mnie – nie. Urządzenie ma ograniczoną moc ssania i każdy dodatkowy ciężar zmniejsza skuteczność odsysania roztworu płuczącego. Zdaję sobie sprawę, że są to pojedyncze procenty całości, ale czy nie taka jest właśnie rola auto detailera – dążenie do perfekcji i pełnej optymalizacji wykonywanej pracy? Następnym krokiem jest pranie tapicerki, wykładzin i pozostałych tekstyliów. W tym momencie warto podzielić pracę na etapy, co ułatwi nam organizację pracy. Przede wszystkim, zanim przystąpimy do prania, dobrze jest oczyścić wszystkie elementy plastikowe we wnętrzu auta. Uchroni to nas przed powstawaniem zacieków na brudnych plastikach (prespray mocno rozpuszcza zanieczyszczenia na takich elementach i, ściekając, tworzy ścieżki, które czasami ciężko z nich usunąć) oraz przed ewentualnym pobrudzeniem upranej już tapicerki podczas czyszczenia, np. konsoli środkowej, progów drzwi lub boków foteli. Ponieważ w każdej pracy najważniejsza jest systematyczność i organizacja pracy, zawsze dzielę pracę na kilka etapów: najpierw zajmuję się podsufitką, potem boczkami, a na koniec fotelami i podłogą. Po wyczyszczeniu podsufitki i boczków wnętrze dzielę na segmenty, czyli: miejsce kierowcy, tylna kanapa za miejscem kierowcy, bagażnik, tylna kanapa za pasażerem, miejsce przednie pasażera. Na każdym segmencie pracuję od góry do dołu, czyli np. zagłówek, oparcie, siedzisko, podłoga. Ma to związek z tym, że bardzo często podczas prania woda ścieka po oparciu lub boczku na podłogę i nie ma później potrzeby poprawiania i ponownego odsysania zachlapanych miejsc. Do czyszczenia podsufitki zwykle podchodzę bardzo asekuracyjnie. Zalecam wcześniejsze dokładne odkurzenie miękką szczotką. Ponieważ w autach używanych, a w szczególności sprowadzonych z krajów o cieplejszym klimacie, podsufitki lubią się odklejać pod wpływem wilgoci, najbezpieczniejszym sposobem jest przecieranie materiału zwilżoną w detergencie ścierką mikrofibrową. Detergent należy rozrabiać w letniej wodzie i za pomocą opryskiwacza spryskać niewielką ilością produktu ścierkę mikrofibrową. Następnie spokojnymi, podłużnymi ruchami przecierać materiał i często zmieniać ścierkę lub płukać ją w ciepłej wodzie, mocno wyciskając. Najważniejsza sprawa to nie przemoczyć materiału który pod wpływem wilgoci może się odkleić od podłoża. Jeśli nie jesteśmy pewni co do jakości materiału i mamy jakiekolwiek obawy, polecam przeprowadzenie próby w mało widocznym miejscu. Pracę zaczynamy od tyłu auta i przesuwamy się ku przodowi a postępujemy w ten sposób, ponieważ zwykle najmocniej zabrudzony materiał jest na przedzie auta, blisko miejsca kierowcy i nie rozcieramy brudu w czystsze miejsca. Detergenty, jakie możemy użyć do czyszczenia podsufitki to APC, bonnet lub inny środek czyszczący, przeznaczony do tapicerki materiałowej. Z boczkami materiałowymi postępujemy analogicznie jak w przypadku podsufitki. Kolejnym krokiem jest pranie foteli i wykładzin. Bardzo ważną rzeczą, na którą trzeba zwrócić uwagę przy przy praniu tapicerki, jest to, aby nie przemoczyć materiału. Pamiętajmy, że w głównej mierze naszym zadaniem jest wypranie materiału obiciowego a nie pianki. Niestety, w przypadku samochodów bardzo często czyszczenie pianki obiciowej jest koniecznością, ponieważ spora cześć użytkowników podchodzi do kwestii kosmetyki samochodowej dość oszczędnie . Bez zdjęcia materiału obiciowego, np. z siedziska, jest dość czasochłonny proces. Gdy niechcący przemoczymy materiał lub robimy to specjalnie, aby wyciągnąć brud z gąbki należy płukać obicie fotel do momentu, aż przestaniemy wyciągać brudną wodę. W skrajnych przypadkach trwa to nawet kilkanaście minut na jedno siedzisko. Pamiętajmy też o bardzo dokładnym odessaniu wody, skróci to proces schnięcia oraz zmniejszy prawdopodobieństwo powstania plam podczas wysychania materiału. Aby proces prania przebiegł sprawnie i zgodnie z naszymi oczekiwaniami, pamiętajmy o kilku ważnych czynnikach: – dobór odpowiedniej chemii, – zachowanie odpowiednio wysokiej temperatury roztworów, – działanie mechaniczne, – zachowanie odpowiedniej ilości czasu, aby chemia mogła „zadziałać”. Przede wszystkim warto zainwestować w profesjonalną chemię, prespray’e ukierunkowane na różne typy zabrudzeń, odpowiednie środki płuczące, odplamiacze, rozpuszczalniki naturalne itp. Dobra chemia to wydatek, który nam się szybko zwróci w postaci zadowolonych klientów i dużej ilości zaoszczędzonego czasu. W tym artykule skupię się na środkach podstawowych. Najważniejszy i najbardziej popularny produkt pośród częstych dyskusji internetowych i nie tylko, to oczywiście prespray. Na początek wystarczą dwa podstawowe: jeden ukierunkowany na mocne zabrudzenia a drugi w stronę zabrudzeń białkowych i tłustych, często jest to produkt zawierający enzymy. Prespray ma za zadanie rozpuszczenie brudu i oddzielenie go od włókna, zmniejszenie napięcia powierzchniowego wody oraz zmydlenie zabrudzeń oleistych. Działanie tego produktu można porównać do piany aktywnej podczas mycia bardzo brudnego auta, niby bez niej też się da umyć auto, ale jej użycie w znacznym stopniu ułatwia i przyspiesza pracę. Uzyskujemy lepszy efekt mniejszym nakładem sił, a chyba o to chodzi w procesie optymalizacji wykonywanej przez nas pracy. Jako uzupełnienie naszego arsenału detergentów polecam też zakup odplamiaczy. Jaki jest cel ich stosowania? Przede wszystkim są to produkty mocno ukierunkowane na poszczególne typy plam. Wspomagają działanie produktów typu prespray i można je stosować jako uzupełnienie, np.: produktu PR101. Pozwala to na uzyskanie lepszego efektu w krótszym czasie, poza tym odplamiacze często niwelują konieczność stosowania poprawek – oszczędzamy w ten sposób na czas i zmniejszamy koszty energii, spożytkowanej na działanie maszyn piorących. Ponieważ nie każdy zakład zajmujący się praniem tapicerek posiada kilka rodzajów prespray-ów (np: standardowy + enzymatyczny + traffic lane), odplamiacze są ciekawą propozycją uzupełnienia rozsądnym kosztem naszego arsenału produktów. Oczywiście należy pamiętać o umiarze i ostrożności przy stosowaniu produktów, gdyż ich pH w niektórych przypadkach dochodzi do wartości 10 i więcej (uwaga na produkty wełniane i z podwyższonym ryzykiem migracji kolorów). Jeśli nie jesteśmy pewni co do tego, czy produkt nie zaszkodzi, przeprowadźmy próbę w niewidocznym miejscu – uszkodzenia zdarzają się niezmiernie rzadko (w tapicerkach samochodowych wręcz są niespotykane) i z reguły są wynikiem użycia nadmiernej ilości produktu. Przy doborze odpowiedniego produktu możemy kierować się zasadą, że im wyższy jest jego pH, tym jest on skuteczniejszy, jednak najmocniejsze produkty z reguły nie przekraczają liczby 11 w skali pH. Absolutnie odradzam stosowanie wszelkich detergentów przemysłowych typu piana aktywna, dimmer, środki do posadzek, mocne detergenty o odczynie alkalicznym z pH powyżej 13. To nie są produkty dedykowane do prania tapicerek. Stosując je możemy uszkodzić materiał i trwale wypalić włókna materiału. Tak, oczywiście działają, bo są silne w działaniu, ale jakim kosztem?? Bądźmy profesjonalistami w tym co robimy i używajmy chemii dedykowanej. Kolejny ważny aspekt to temperatura roztworów. Aby w prosty sposób zobrazować działanie detergentów, wystarczy przytoczyć przykład zmywania naczyń. W zimnej wodzie ciężko zmyć tłuszcze i inne zabrudzenia, nawet za pomocą dobrego płynu, ale wystarczy lekko ciepła woda abyśmy pozbyli się zabrudzeń w kilka sekund. Analogiczna sytuacja występuje w przypadku prania tapicerek – zwiększenie temperatury roztworu roboczego o 10 stopni zwiększa skuteczność detergentu dwukrotnie, kolejne 10 stopni zwiększa skuteczność czterokrotnie itd. W przypadku prespray’u nie ma ograniczenia, możemy stosować nawet wrzącą wodę, która podczas rozpylania i tak ostygnie o kilkanaście lub więcej stopni. Materiały stosowane w autach to w ogromnej większości produkty sztuczne, którym wysoka temperatura nie zaszkodzi, zarówno ich barwienie jak i topienie odbywa się w dużo wyższych temperaturach. Oczywiście zawsze, jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości, należy przeprowadzić test w niewidocznym miejscu lub zmniejszyć temperaturę. W przypadku ekstrakcji ograniczeni jesteśmy możliwościami technicznymi urządzenia, starajmy się nie przekraczać maksymalnej temperatury określonej w instrukcji obsługi, gdyż grozi to uszkodzeniem pompki natryskowej urządzenia. Idealnym rozwiązaniem są urządzenia wyposażone w podgrzewacz wody, niestety są drogie w zakupie i zużywają znaczne ilości prądu (ogrzewacz przepływowy). Dość często pomijanym, a bardzo ważnym krokiem, jest działanie mechaniczne. W przypadku tapicerki samochodowej nie są nam potrzebne żadne urządzenia mechaniczne, wystarczy zwykła szczotka z włosiem na tyle twardym, żeby produkt został dokładnie wtarty, ale jednocześnie na tyle miękka żeby nie zniszczyła (nie pozaciągała) materiału, z którego wykonane są fotele czy obicia. Z powodzeniem stosuję, od wielu lat, tzw. połyskówki do butów do bardzo delikatnych materiałów i syntetyczne szczotki do ubrań do pozostałych materiałów. Po rozprowadzeniu chemii wcieramy ją dokładnie za pomocą szczotki i pozostawiamy na około 15 minut, aby chemia mogła zadziałać. To kolejny, bardzo ważny krok, dość często lekceważony przez osoby piorące tapicerki. Należy pamiętać, że prespray to środek chemiczny – w związku z tym potrzebny jest czas, aby doszło do pewnych reakcji chemicznych, dzięki którym pranie tapicerki będzie skuteczne. Powracając do samego procesu prania, poniżej przedstawiam prosty schemat postępowania. Natryskujemy rozrobiony w cieplej wodzie prespray (według dawkowania producenta konkretnego produktu) na jeden element/ panel /fotel i dokładnie wcieramy szczotką. Czekamy ok. 10 minut (pracować należy w pomieszczeniu lub w cieniu, ponieważ prespray nie może wyschnąć), po tym czasie wcieramy dokładnie jeszcze raz i czekamy kolejne kilka minut. Jeśli tapicerka jest bardzo brudna , to po drugim wtarciu można jeszcze raz rozprowadzić prespray. Po 15 minutach przystępujemy do pracy odkurzaczem piorącym, przy czym zaczynamy od oparć a następnie przechodzimy na siedziska. Jeśli jest taka możliwość, zagłówki wyciągamy, co znacznie ułatwi nam pracę i uchroni wnętrze przed nadmiernym zachlapaniem. Końcówką natryskująco-ssącą wykonujemy w miarę dynamiczne ruchy, żeby nie przemoczyć materiału. Powtarzamy proces do skutku. W miejscach, w których nie dajemy rady operować końcówką ekstraktora, możemy ja zdjąć z rury i natryskiwać środek ekstrakcyjny a odsysać samą rurą. Po skończonym praniu suszymy auto. Jeśli mamy mało czasu lub aura panująca na zewnątrz nie sprzyja szybkiemu schnięciu, możemy wspomóc się ogrzewaniem samochodu. Jeśli decydujemy się na taki krok, należy spytać właściciela, czy ma sprawny układ chłodzenia w aucie. Suszenie można przeprowadzić w sposób następujący: włączamy silnik, zamykamy wszystkie drzwi, uchylamy tylne szyby na kilka cm i włączamy nadmuchy na maksymalny bieg, strumień powietrza kierujemy na podłogę i kratki, temperaturę ustawiamy na maksimum. Zostawiamy tak auto na godzinę i po tym czasie sprawdzamy, czy proces jeszcze powtórzyć. Po wysuszeniu sprawdzamy, czy na tapicerce nie ma żadnych plam, które nie były widoczne gdy materiał był wilgotny i robimy ewentualne poprawki. Na koniec odpowiem na dwa, szczególnie często pojawiające się, pytania: – Jak prać alcantarę? – Otóż tak samo, jak każdą inną tapicerkę, z jednym wyjątkiem. Alcantara nie może być prana wysokiej temperaturze, w związku z tym używamy roztworów o temperaturze pokojowej. Po upraniu materiału zaczesujemy włosie w jedną stronę za pomocą miękkiej szczotki. – Jak podejść do prania tzw. pół-skóry? – Zaczynamy od wyczyszczenia elementów skórzanych, następnie przechodzimy do prania elementów materiałowych, starając się nadmiernie nie przemoczyć pozostałych części tapicerki. Inny sposób postępowania mógłby doprowadzić do zabrudzenia czystego już materiału podczas czyszczenia elementów skórzanych.